Çiftçiler İçin Yeni Dönem Başlıyor: Re’sen BağKur Dönemi

Türkiye’de binlerce çiftçi için 15 Temmuz 2025 sıradan bir tarih olmayacak. O gün itibarıyla Ziraat Odası’na kayıtlı olup Sosyal Güvenlik Kurumu’nda BağKur tescili bulunmayan çiftçiler için yeni bir dönem başlayacak.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS)’ne kayıtlı olup hâlâ BağKur (4/b) sigortalılığı başlatılmamış olanları, artık re’sen BağKur’lu sayacak. Üstelik kimseye bir dilekçe yazdırmadan, bir tebligat göndermeden. Vatandaş, SGK’nın sisteminde tek taraflı şekilde sigortalı hale gelecek. Bunun sonucunda hem sosyal yardımlarını kaybedecek, hem de prim ödeme yükümlülüğüyle karşı karşıya kalacak.

2008’de yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanun, aslında çok net:

ÇKS kaydı olan, başka bir kapsamda (SSK, Emekli Sandığı gibi) sigortalı olmayan herkes, BağKur kapsamında zorunlu sigortalıdır.

SGK, ÇKS’li çiftçilerin tescil işlemlerini normalde otomatik başlatıyor. Ancak otomatik sisteme bir sebeple takılmayanlar ise şimdilerde mercek altında. Çoğu çiftçide ya BağKur kaydının açılması gerektiğini bilmiyor veyahut lehine olmadığından dolayı sessizliğini koruyordu. Fakat şimdi SGK bu sessizliği bozuyor. ÇKS kaydı olup da BağKur kaydı bulunmayanlar, 15 Temmuz’dan itibaren re’sen sigortalı sayılacak.

Bu işlem, vatandaşın bilgisi, rızası ve başvurusu olmadan SGK tarafından doğrudan BağKur kaydı yapılması anlamına geliyor. Kurum, Ziraat Odası kayıtlarını esas alarak kişinin adına BağKur tescilini başlatacak.

Ve ardından sistem şu etkileri doğuracak:

• 65 yaş aylığı kesilir
• Engelli aylığı kesilir
• Yetim aylığı kesilir
• Dul aylığı oranı düşer
• Yeşil kart iptal edilir

Çünkü artık kişi sistemde “gelir sahibi” ve “aktif sigortalı” olarak görünecek. Bu durum, mevcut sosyal yardımlarla çeliştiği için tüm maaşların ya kesilmesine ya da ciddi oranda azaltılmasına yol açacak. Yani çiftçinin üretimle ilişkisi, emeklilik haklarının iptaliyle sonuçlanacak.

Uygulamanın en çok kafa karıştıran kısmı burası. SGK, bu kişilere bugünden itibaren (yani 15 Temmuz 2025 tarihinden başlayarak) BağKur tescili açacak. Geriye dönük tescil yapılmayacak. Bu, ilk bakışta iyi gibi görünse de, önümüzdeki süreçte denetim yoluyla geçmiş yıllar incelenebilir ve kişinin geçmiş dönem ÇKS kaydı, BağKur zorunluluğu doğurduğu için geriye dönük borç çıkarılabilir.

Bu da kırsalda yaşayan, çoğunlukla emekli maaşı ya da sosyal yardım geliriyle geçinen binlerce kişi için büyük bir maddi çöküş anlamına gelir.

Bu uygulamaya karşı önlem almanın yolları ise;

1. 65 yaş üstü vatandaşlar, SGK’ya şahsen giderek, “gelir getirici faaliyette bulunmadıklarına” dair dilekçe vermelidir.
2. 65 yaş altı çiftçiler, Ziraat Odası’ndan muafiyet belgesi almalı ve SGK’ya sunmalıdır.
3. Daha önce ÇKS kaydı olup şu anda aktif tarımsal faaliyeti olmayanlar, mutlaka ÇKS kayıtlarını sildirmeli veya pasifleştirmelidir.

Aksi halde sistem, sizi kendiliğinden BağKur’lu varsayacak ve siz hiçbir işlem yapmamış olsanız bile, bir sabah maaşınızın kesildiğini göreceksiniz.

Vatandaşlarımızın büyük kısmı, geçmişte destek alabilmek veya ürününü pazarlayabilmek amacıyla ÇKS kaydı açtırmış, belli dönem üretim yapmış, sonrasında tarımsal faaliyetini tamamen sonlandırmıştır. Ancak ÇKS kayıtlarını kapatmayı ihmal etmişlerdir.

İşte bugün yaşanan bütün sorunlar, geçmişte bu kayıtların pasifleştirilmemesinden kaynaklanmaktadır. SGK, sisteminde halen aktif görünen bu kayıtlara dayanarak işlem yapacaktır. Bu da “Ben tarım yapmıyorum” demenizi yeterli kılmaz. Sistem ne diyorsa o uygulanacaktır.

Emekli maaşınız, dul ve yetim aylığınız, yeşil kartınız vs. SGK sizi re’sen BağKur’lu saydığı anda sona erecek.

Sistem sizi sadece ürettiğiniz için değil, hala üretmeye devam ettiğiniz varsayımıyla cezalandıracak. Bu toprakların köylüsü, kendi rızası dışında sistemde sigortalı hale getirilecek. Geliri olmayan bir üretici, sadece kaydı açık diye hem maaşsız kalacak hem de borçlandırılacak.

SGK’nın bu uygulamasını yasal ama vicdani olmayan bir hamle olarak görmek mümkündür.

Devlet, vatandaşı sisteme zorla dahil etmeden önce uyarmalı, bilgilendirmeli, tercih hakkı sunmalıdır. Aksi halde bu adım, üretimi teşvik etmekten çok, kırsalda yoksulluğu kurumsallaştırma adımı olacaktır.

Toprak işleyen, üretim yapan, karnını doyurmak için mücadele eden çiftçimiz; bu uygulamayla bir kez daha yalnız bırakılmıştır.

Ama en azından bilgilendirildiğinde ne yapacağını bilen bir halk, mağduriyetini önleyebilir. Çiftçi üretmesin diye değil, üretsin diye yaşatılır.

Şimdi sizde eğer geçmişte ÇKS kaydı açtırdıysanız e-devlet sistemi üzerinden gerekli kontrollerinizi yapabilirsiniz. Ya da ÇKS kaydınızın bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Merkezine başvurarak durumunuz hakkında net bilgi alabilirsiniz.

Değerli okuyucularım, sizlerde soru ve görüşlerinizi [email protected] mail adresime iletebilirsiniz.